Szalenie ważne jest szybkie zdiagnozowanie przyczyn wymiotów dziecka, ale nie mniej ważne jest postępowanie z dzieckiem w trakcie wymiotów, a także po ich zakończeniu.
Skąd się biorą u dziecka wymioty?
Wymiotowanie to skoordynowany odruch polegający na wydaleniu przez przełyk i jamę ustną, treści pokarmowej znajdującej się w żołądku. Za wymioty odpowiedzialny jest ośrodek wymiotny, który znajduje się w mózgu. Ośrodek ten dostaje sygnał od toksyn, lub od elektrolitowych zaburzeń czynnościowych. Do wymiotów prowadzi także mechaniczne podrażnienie ściany gardła, żołądka lub też przełyku.
Wymioty u dzieci mają różne przyczyny. U noworodków wymioty mogą być spowodowane wadami anatomicznymi lub stanami zapalnymi przewodu pokarmowego (także niedrożnością lub zwężeniem dwunastnicy bądź jelita cienkiego; niedrożnością smółkową, chorobą Hirschsprunga). Dlatego też wymioty u noworodka wymagają natychmiastowej konsultacji u lekarza specjalisty. Natomiast u starszych dzieci wymioty są najczęściej spowodowane zakażeniami wirusowymi, bakteryjnymi i różnego rodzaju zatruciami pokarmowymi. Zdarzają się też wymioty spowodowane błędami dietetycznymi.
Nie mniej jednak najczęstszą zdecydowanie przyczyną wymiotów, są zakażenia wirusowe. Jeszcze czterdzieści lat temu, tak popularne dzisiaj „wirusówki jelitowe, czy też żołądkowe” były praktycznie nieznane. Tzw. jednodniówki, czy trzydniówki stały się dzisiaj niemal powszechne.
Jakie mogą być przyczyny wymiotów?
Wymioty to nieprzyjemna dla dziecka dolegliwość, z tym że najczęściej samoistnie ustępująca po kilku lub kilkunastu godzinach. Czasami wymiotom towarzyszy ostra biegunka.
Uwaga!
Przede wszystkim i zawsze podstawą leczenia wymiotów MUSI BYĆ w pierwszej kolejności wykluczenie ich CHIRURGICZNEJ PRZYCZYNY! Do najczęstszych, chirurgicznych przyczyn wymiotów u dziecka należą między innymi:
- wgłobienie (najczęściej u dzieci w wieku od 3. miesiąca życia do 3.roku życia) - to wsunięcie się jednej pętli jelitowej w drugą. Charakterystycznym objawem jest stolec o konsystencji galaretki porzeczkowej;
- zapalenie wyrostka robaczkowego i zapalenie otrzewnej – silny ból brzucha, zatrzymanie oddawania gazów i stolca; postępująca wysoka temperatura.
Teraz podsumujmy podane wcześniej informacje, bo to jest ważne!
Najczęstsze przyczyny wymiotów u dzieci z uwzględnieniem wieku dziecka:
- noworodki - nieprawidłowy rozwój przewodu pokarmowego; występowanie niedrożności lub zwężenia dwunastnicy (lub jelita cienkiego); niedrożność smółkowa; choroba Hirschsprunga.
- niemowlęta - alergia na białka mleka krowiego (w stolcu dziecka można zobaczyć krew lub śluz). Przy chlustających wymiotach niemowląt w wieku ok. 2–3 miesięcy: możliwe przerostowe zwężenie odźwiernika (końcowa część żołądka);
- dzieci powyżej 12. miesiąca życia - ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy z często towarzyszącą biegunką i gorączką (tzw. grypa żołądkowa lub tzw. jelitówka).
Pozostałe przyczyny wymiotów u dzieci :
- zakażenie układu moczowego;
- zapalenie ucha środkowego;
- infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych (np. zapalenie płuc);
- alergie pokarmowe (z towarzyszącymi objawami skórnymi po spożyciu danego pokarmu, bólami brzucha, biegunką, krwią w stolcu);
- zakażenie Helicobacter pylori;
- zakażenie pasożytnicze;
- ciało(a) obce w przełyku;
- zatrucie lekami;
- zatrucie pokarmem;
- przekarmienie;
- błędy dietetyczne.
Oczywiście, że przyczyn wymiotów u dziecka może być znacznie więcej. Dla ich prawidłowego rozpoznania kardynalne znaczenie zawsze ma wnikliwa obserwacja zachowania dziecka.
Co ma zrobić rodzic, gdy dziecko wymiotuje?
Po pierwsze: trzeba robić wszystko to, co zapobiegnie odwodnieniu dziecka. Konieczne jest zatem częste podawanie mu picia. Gdy wymioty są bardzo intensywne, nawet co 2-5 minut, małymi porcjami po 1- maksymalnie 2 łyżeczki chłodnego płynu.
Pamiętaj!
Podawanie ciepłych płynów wzmaga wymioty!
Po drugie: należy cały czas obserwować dziecko. Jeśli przyczyną wymiotów u dziecka jest infekcja jelitowa, prawdopodobnie będzie ono się czuło na tyle dobrze, że będzie się bawiło i zachowywało mniej więcej tak jak zwykle. W tym przypadku najlepiej jest zaufać własnemu instynktowi. Konsultacja z lekarzem pediatrą jest konieczna, gdy coś zaniepokoi i nie pozwoli o sobie zapomnieć.
Po trzecie: jeśli:
- dziecko wymiotuje w sposób uporczywy;
- nie zaobserwuje się poprawy w ciągu 2-3 dni;
- pojawią się cechy odwodnienia w postaci suchego języka, wzmożonego pragnienia, płaczu bez łez, chrypki, skąpego oddawania moczu, zapadniętego ciemiączka;
- temperatura ciała przewyższy 380 u niemowląt, i 390 u dziecka starszego;
- dziecko wykazuje całkowitą niechęć do jedzenia i picia;
- skarży się na silne bóle brzucha lub odbytu;
- choruje na cukrzycę, astmę, niewydolność nerek lub inną chorobę przewlekłą
należy skonsultować się z lekarzem – pediatrą!
Po czwarte: jeśli oprócz wymiotów dziecko ma biegunkę (oddawanie znacznie większej niż zwykle liczby stolców o zmienionej konsystencji lub barwie, z możliwym śluzem) należy przez okres do 5 -7 dni:
- w przypadku niemowląt karmionych piersią kontynuować karmienie naturalne, niezależnie od nawadniania;
- w przypadku niemowlęcia karmionego sztucznie mlekiem modyfikowanym można kontynuować karmienie co ok. 3 godziny, przy czym należy dziecko bardzo często poić małymi porcjami płynu. Dziecko poniżej 2 roku życia po oddaniu każdego wolnego stolca powinno otrzymać dodatkowo ok. 50-100 ml płynów (ok. ¼ do 1/2 szklanki). Dziecko w wieku 2-10 lat ok. 100-200 ml płynów (ok. 1/2ł do 1 szklanki);
- podawać dziecku probiotyk o udokumentowanym działaniu (np. Lactobacillus GG, Saccharomyces boulardii) lub smektyn 1 lub 2 razy dziennie, w zależności od preparatu wraz z doustnymi płynami nawadniającymi, które należy stosować zgodnie z instrukcją nawadniania na opakowaniu (powinno się to skonsultować z farmaceutą lub lekarzem);
- zastosować lekkostrawną dietę, podobną do dotychczasowej, ale bez świeżych soków, coca – coli, słodyczy, pokarmów tłustych i ciężkostrawnych.
Pamiętaj!
Zawartość cukrów w pokarmach może nasilać biegunkę.
W przypadku wymiotów także w sytuacji, gdy towarzyszy im biegunka, zawsze jest warto, gdyż to jest bezpieczniejsze dla dziecka skonsultować podawanie jakichkolwiek leków specjalistycznych z lekarzem pediatrą. Nie jest zalecane samodzielne stosowanie tego typu preparatów, jak węgiel aktywowany, czy też leki hamujące motorykę przewodu pokarmowego (np. loperamid). Środki te mogą wywołać poważne działania niepożądane.
